Turkmen Aday

Вот с этими племенами Уйсуни разве в Семиречье проживали?

Нет не правильно, как переводится слово Хонги с монгольского?

Ув. Буба Суба, если арад-это народ, как переводится слово қоң, или хоң по монгольски?

На мой взгляд это тюркизмы, взаимствованные Арабами. Тюркский мир имел огромное влияние на Арабские страны, начиная со времен Хорезмского государства. Считаю это сомнительным докозательством.

У Адайцев щитается что Муңал как самый младший сын Адайа, является держателем Қарашаңырақа, тоесть отчего дома. А похоронен был Муңал в ЮКО, на горе Қазығурт, там по сей день проживает его потомство Муңал-Адайцы. Получается Адайцы пришли из ЦА?

Айдана Сегізбаева, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің магистранты (Семей) МҰҢАЛ-ОШАҚ (поэма) 1-бөлім «Қаратаудың басынан көш келеді, Көшкен сайын бір тайлақ бос келеді...» Бұл далада қазақтар өскен еді, Тауқыметтің сан түрін кешкен еді... Батыр еді бұл халық киелі еді, Жүрегімен Аллаға сүйенеді. Кілең батыр туады әйелдері, Кілең тұлпар туады биелері. Аспанменен тілдесіп бар күмбезі, Құшақ жайған достықпен әркімге өзі. Құс ұшқанда қанаты талатұғын Даласына түседі жаудың көзі. Тектілігі тұрғанда бойда аталы, Намыс отын тамырда қайнатады. Атажұртқа көз сүзген жаудың басын Тастарындай тасбихтың ойнатады. Тауқымет бар қазақтың тағдырында, Сабырлық бар көңілдің сандығында. Ешбір жаудан байрағы құламаған, Ұлылық бар қазақтың хандығында. Исі қазақ қосылып ту көтерген, Жау аяғы басылмай күнде келген. Ұран үні естілді «А, Құдай!»-лап Құран үні кетпеген үмбет елден. Қаратаудың басынан көш келеді, Аңғал қазақ аңғармай ештеңені... Сақтан, сақтан! Қазақтың батырынан Аю тұрмақ айдаһар сескенеді. Аман қалған сан соқпақ, сан ызғардан Қаратаудың басында аңыз қалған. Бейбіт күнді күзетіп парыз болған, Қаратаудың басында абыз қалған... Мұңал еді сол жатқан абыз бабаң, Абыз баба, өзіңе қарыз балаң! Отты Алаштың ошағын өшірмеген Абыз бабам – Алашқа маңызды адам! Кең пейілмен керілген керегесі, Жорық десе қозатын делебесі, Шаңырағын ұстаған үлкен үйдің Мұңал – Адай бабаңның немересі. Қаратаудың бір шыңы – Отпан еді, Ұрандаудан қызатын отта белі. Отпан таудан от шықса Адайлардың «Біз біргеміз» дейтұғын тоқтамы еді. Батыр туған құрсақты бар әйелі, Мекендеген бұл жерді Адай елі. Атой салып алдаспан қылыш ұстап, Жанын қиды дұшпанның талай ері. Жоғалмаған әлі күн сол дәстүрі Намыспенен үзілмей жолдастығы. Мұңал-ошақ мұнарта тау басында Әлі күнге кетпеген қолда ыстығы. Ем іздеген бұл жерге көш ағылар, Келген жанның ақ ниет қосағы бар. Қаратауда Мұңалдай бабаң жаққан Адай емес, Алаштың ошағы бар... 2-бөлім Күңгірт үйді көңілсіздік биледі, Адай Ата жатыр кебін кигелі... Қамқор болған қарт батырға, қолына ап, Мұңал еді немереден сүйгені... Жүз он төртке келген мынау жасында, Дәрмен бар ма ажалынан қашуға? Мағыналы ғұмыр кешкен сәулелі, Адай шалдың бағы қалың басында. Ажалынан бұйрық жетіп ақпарлы, Батыр мәңгі сапарына аттанды. Қолындағы немересі – Мұңалы Адай шалдың ақ батасын ап қалды. Ұрпақ берер, бақ берер де – бір Алла, Адай шалдың соңғы демі шығарда, Әлін жиып жанындағы отырған Ризалықпен бұрылды да Мұңалға: «Айналайын, Мұңалым! Тәңірім берген тұмарым, Өрге салсам қуатым, Ылдиға салсам мұратым, Ұлдарың өсіп есікті болғай, Қыздарың өніп бесікті болғай. Ұрпағың өткір уытты болғай, Шаңырағың уықты болғай. Нар байлаған қазығың болғай, Арғымақ аунар жазығың болғай, Келінің біткен құрсақты болғай, Немерелерің мың шақты болғай. Бастағы бағың жұғысты болғай, Ұрпағың өсіп ұлысты болғай. Өрісің шаңдамасын, Дұшпаның аңдамасын. Көгенің қиылмасын, Берекең тыйылмасын. Босағаң бұзылмасын. Жеріңе қара найза қадатпа, Жұртыңды жерге қаратпа, Туысыңды жатқа сабатпа. Қазаның отта қайнасын, ұлым, Жүзіңнен отың таймасын, ұлым. Ел жүгін көтерер нары бол, Арқа сүйер асқар тауы бол! Әумин!» Тәңір бұйрық келген сәтін сездірді, Мұңал жинап үлгермеді өзге ұлды. Қолын жайып, соңғы осы тілек пен Ақ батасын беріп Адай көз жұмды. Батаменен ел көгеріп өседі, Батасыздың бастан бағы көшеді. Аймағынан «алты азуы» шыққанның Айдарынан «алақайы» еседі. Баурайына бақыт келіп аунаған Жайлауында мал мен басы қаулаған. Жау келгенде жағасынан ұстатпас Батыр болды Адай шалдан аумаған. Ей, Отпан тау! Қаратаудың биігі, Дұшпанды алмас жалғыз ердің иығы! Бейбіт елдің берекесі қашады, Тұтқиылдан жау көрінсе қиыны. Ей, Отпан тау! Күн кешейік селбесіп, Туған жерден кетпесе екен ел көшіп! Жат баласы жылатқанда жұбатып, Өз перзентін тербемей ме жер-бесік?! Ей, Отпан тау! Елдік үшін, ерлік үшін күресем, Жау қолында кетпеу үшін бір есем. Әруағы жебеп жүрер ұлдарын, Адай Ата тұрпатында түнесем. Ей, Отпан тау! Жина бәрін ұрандап! Жаудың қолы ел-жұртымды тұр аңдап. Әкетпесін бұралаң жол бұраңдап, Туған жерім – Тұран-бесік, Тұран-бақ! Ей, Отпан тау! Маздат Бірлік алауын! Атамекен – күллі Алаштың қалауы. Елжіресін қуаныштан мына жұрт Желбіресін тек жеңістің жалауы! Ей, Отпан тау! Қара қазан қайнатқан, Байрағыма баба рухын байлатқан. Отпан таудан ұран салған от көрсең, Уа, оғландар, «А, Құдай!»-лап айбаттан, – Көкіректе күн күмбезді арай бар және өткірлік жүрегінде бар айбар. Еңкеюді, көлгірсуді білмейді, Тумысынан тарпаң мінез Адайлар. Батыр ердің бес қаруы сайланып, Ақ сауыттан жау жебесі айналып. Ұрандатқан Отпан таудың басында, Бүгін жатыр Жеңіс тойы тойланып... 3-бөлім Сәруардың тартуындай тартымды Қылығымен қызықтырған әр түрлі. Сүйген жары еркелейді Мұңалға Ұмытпаған, ұлықтаған салтымды. Келген күннен ел-жұртына ұнаған, Берекелі, жоқтан барды құраған. Тек кешкісін өз еріне еркелеп Қазан асар ошақ қана сұраған. Алғыс алып ауыл менен аймақтан, Отбасының тіршілігін ойнатқан. Есіне алды ерке жардың тілегін Келе жатып Мұңал батыр ой баққан. Ойлай-ойлай тәтті қиял тарқаған, Тек ошақпен құтты емес пе бар тағам?! Ойда жоқта қарсы алдынан жолықты Ақ киімді, ақ сақалды қарт адам. Тәрбиемен өскеннен соң жас күннен Ақсақалды үлкен деген бас білген. «Ассалаумағалейкум, уа, ата!» – деп, Сәлем берді Мұңал батыр дәстүрмен. Разы болды мұнысына қарт қатты, – Қыдырмын, – деп, өз жайынан тарқатты. – Орындаймын, ал, енді өзің айта ғой, Ұлым, қандай тілегің бар бал тәтті?.. Қапылыста ойы ашылмай түймелі, Бұл Мұңалды сансыз сезім биледі. Әлденесі түскендей боп есіне: – Ошақ дейді келініңіз үйдегі... – деп асығыс жауап қатты ол демде, Қарауытып басы айналды... шөлден бе? Ғайып болды Қыдыр баба алдынан Өзі ұқпады көрмеді ме, көрген бе? Қыдыр баба жолықпайды-ау көбіне! Түсінбеді түсі ме әлде өңі ме? Басқа арнаға ойы түсіп Мұңалдың, Келе жатты қайтайын деп еліне. Жолықтырған Қыдырменен әуелі Тәңіріне мың алғысы бар еді. Жол үстінен Қыдыр баба қалдырған Көзге түсті үлкен ошақ әдемі. Әйеліне осы болған арман-ды, Мұңал көріп айран асыр таң қалды. Қара жерден қара ошақты разы боп «Бисмилла!» – деп Мұңал батыр қолға алды. Тамырында қуанышын тасытты, Жақын үйі болып кетті қашық-ты. Ошақты алып қуантуға жан жарын, Ауылына, әйеліне асықты. Естіген жұрт әңгіме айтып, дүрлікті, (Қазақ қашан қояр дейсің күндікті). «Мал мен байлық сұрамадың неге?» – деп, Қызыққанның барлығына тіл бітті. Қанағатшыл арманына жетеді, Өйткені өмір дүниесіз өтеді. Шаңыраққа бақ-береке әкелген Осы ошаққа қуанышты ед екеуі. Бұл заманда аумалы да төкпелі Қызықтырмас әлдекімнің шекпені. Қара ошағы босағаға кіргелі Қазанынан ырыс пен дәм кетпеді... Кие болды кең далаға жатталған, Қара ошақ салттай болды сақталған. Осы өңірге бұрды елдің ат басын, Мұңал-ошақ бар дерттіге бақ болған... 4-бөлім Ай сәулесі – Отпан тау – күн шуағы, Қанша ғасыр ішінде от тыншымады... «Бір тұтанып, бір өшіп намыс қысса, Отпан тауда бір алау тұншығады...» Амал келсе алауы жағылады, Бұл – қазақтың ең кенже шаңырағы. Отпанда жағылып жүр Бірлік оты, Бейбіт күнде шырқалып Әнұраны. Жерге түспес жебелі мекен едің, Бүгін, міне, бірлікке жетеледің! Теңіз ғана тербеген кеуделерін, Күнге ғана қыздырған шекелерін. Разы болсын, әруақ, өлі, шейіт, Аманатын сақтауға келісейік. Амал келсе, аманат иелері, Бабалардың рухымен көрісейік! Көрісейік бабалар ерлігімен, Ақын, батыр, балуан – белді кілең! Амал келсе амандық сұрап келген – Арқадағы кербезі кер құлын ем. Көрісейік тарихпен – тағылыммен, Бабаларым шайқасқан тағы кіммен?! Ана жасы, төгілген баба қаны, Қайран дала, айналдым қадіріңнен! Не көрмеді, бабалар не көрмеді? Жүректе өрлік болмаса көнер ме еді? (Сөзсіз ерлік жасар ем, көзсіз ерлік Ер бала ғып жаратса егер мені...) «Қаратаудың басынан көш келеді...» Шүкір! Шүкір, ол азап өшкен еді! Амал келсе, алып ұш Отпан тауға, Қарт Адайдың ұрпағы қош көреді. Амал келсе бұл жерге көш ағылар, Мұнда Адайдың ұрпағы тосады бар. Қаратаудың басында Мұңал жаққан Қыдыр берген қазақтың ошағы бар... 2015 жыл

Ув. Карай, я считаю что слово Мешіт современное, производное от арабского Масджид. В средние века Мәскеу называли именно мечеть, тюркский мәскеу и передал смысл слова мечеть другим языкам.

Не помню мне папин нағашы рассказывал, позже потом прочитал про это. Но уже подробностей не помню.

А когда Каракалпаки отобрали пару вилаятов у Қасым хана, Казахи дали бой Каракалпакам. Дали им по шапке но не уничтожили, Алшыны не позволили. Просто дали понять кто тут батя и все, потом разошлись.

И когда Қоңыраты устроили войнушку с Каракалпками за Туркестан им почти все Казахские рода помогли. На сторону Каракалпаков встали только Алшыны, только тогда все угомонились. Но Каракалпаки тогда обиделись и ушли к Узбекам.